HAI NGƯỜI VỢ 

CỦA NHÀ THƠ HỮU LOAN

Mình rất kính nể nhà thơ Hữu Loan về nhiều mặt, rất yêu thích bài thơ Màu Tím hoa Sim bất tử của ông và cũng rất thích những bản nhạc được phổ theo bài thơ đó. Đây là một bài thơ được phổ nhạc nhiều nhất, tất cả là 8 bài; Áo Anh Sứt Chỉ Đường Tà (Phạm Duy) Chuyện Hoa Sim (Anh Bằng), Chuyện Người Con Gái Hái Sim (Hồng Vân), Màu Tím Hoa Sim (Duy Trá), Màu Tím Hoa Sim (Song Ngọc), Những Đồi Hoa Sim (Dũng Chinh), Tím Cả Chiều Hoang (Anh Bằng), Tím Cả Rừng Chiều (Thu Hồ).
Mình có cách nghe nhạc hơi khác người, nghe bản nào thì nghe đủ các giọng ca hoặc đủ các bản không lời trình bày về bản nhạc đó. Chẳng hạn như nghe Nhạc Nga Đôi bờ thì nghe đủ tiếng hát của Thảo Vân, Lê Cát Trọng Lý, Lê Dung, Ngọc Anh,  Maya Kristalinskaya (Ca sĩ Nga trình bày đầu tiên bản nhạc này), Minhhankiev, Dva Begara …Hoà âm  thì nghe Hoàng Cường (Pianist)
Đức Thao (Tiêu - Sáo), Bossa Band…, nghe cả mp3 đến nghe và xem video,
Hôm nay, để thư giãn, nghe lại mấy bài hát phổ thơ Màu Tím Hoa Sim, xong bài  Áo Anh Sứt Chỉ Đường Tà, của “phù thủy âm nhạc” Phạm Duy, bỗng nhớ tới những lời nhạc sĩ Phạm Duy nói khi nghe tin nhà thơ Hữu Loan mất; “Anh Hữu Loan mất thì mình tiếc thương cái tài của anh ấy. Chứ còn anh ấy 95 tuổi, mà chết đi thì mình mừng chứ! Bởi nếu như tôi không nhầm thì lúc này anh ấy đã bị lẩm cẩm rồi. Mà người già, như tôi chẳng hạn, năm nay cũng đã 90 rồi, chỉ thua anh Hữu Loan vài tuổi thôi, đều sợ nhất một điều là về già mà bị lẩm cẩm”.
Trong lòng mình hiện lê hình ảnh nhà thơ Hữu Loan, rất thi nhân nhưng cũng rất quắc thước can trường và bất khuất, chép lại mấy dòng từ chính những lời ông thổ lộ.

Như chính nhà thơ Hữu Loan thổ lộ: “Tôi sinh ra trong một gia đình nghèo, hồi nhỏ không có cơ may cắp sách đến trường như bọn trẻ cùng trang lứa, chỉ được cha dạy cho dăm chữ bữa có bữa không ở nhà… Đến năm 1938, lúc đó cũng đã 22 tuổi, tôi ra Hà Nội thi tú tài, để chứng tỏ rằng con nhà nghèo cũng thi đỗ đạt như ai”.
Có bằng tú tài, nhà thơ Hữu Loan về Thanh Hóa dạy học. Ông làm gia sư ở nhà của ông Lê Đỗ Kỳ - Tổng thanh tra canh nông Đông Dương và dạy đọc, dạy viết cho cô bé Lê Đỗ Thị Ninh. Kháng chiến chống Pháp bùng lên, nhà thơ Hữu Loan vào quân đội và làm công tác tuyên truyền. Ông hành quân qua những ngả đường và làm những bài thơ thời sự để phục vụ cách mạng.
Đầu năm 1948, nhà thơ Hữu Loan nghỉ phép về Thanh Hóa, và gặp lại cô bé Lê Đỗ Thị Ninh mà mình đã dạy học thuở nào, giờ đã thành một thiếu nữ 17 tuổi xinh đẹp. Họ cưới nhau ngày 6/2/1948, rồi nhà thơ Hữu Loan ra Nghệ An làm chủ nhiệm Báo Chiến sĩ của Sư đoàn 304. Chỉ ba tháng sau, nhà thơ Hữu Loan nhận được tin vợ mất.
Theo hồi ức nhà thơ Hữu Loan: “Hôm đó là ngày 25/5 âm lịch, em đưa quần áo ra giặt ngoài sông Chuồn thuộc ấp Nhị Long - Nông Cống, vì muốn chụp lại tấm áo bị nước cuốn trôi nên trượt chân chết đuối! Con nước lớn đã cướp em vào lòng nó, cướp đi của tôi người bạn lòng tri kỷ, để lại cho tôi nỗi đau không gì bù đắp nổi!”
Nước mắt nhà thơ Hữu Loan khóc vợ, đã trào ngược vào tâm can mà thành “Màu tím hoa sim” cay đắng: “Má tôi ngồi bên mộ con/ Đầy bóng tối/ Chiếc bình hoa ngày cưới/ Thành bình hương/ Tàn lạnh vây quanh”. Sau hình thức phổ biến bằng cách chép tay và đọc cho nhau nghe, “Màu tím hoa sim” chính thức được Nguyễn Bính in trọn vẹn trên Báo Trăm Hoa vào năm 1956. Nửa thế kỷ vừa qua, “Màu tím hoa sim” là một trong những bài thơ được nhiều người tán tụng nhất trong thi ca Việt Nam! Và “Màu tím hoa sim” cũng là bài thơ đầu tiên được mua bản quyền như một hình thức bảo tồn văn hóa, với giá 100 triệu đồng, vào năm 2004.
Niềm xót xa “những đồi hoa sim dài trong chiều không hết/ màu tím hoa sim/ tím cả chiều hoang biền biệt”, sau này đã trở lại trong thơ Hữu Loan qua bài “Thánh mẫu hài đồng” day dứt: “Em đi tím đất chiều hoang/ Ta như mất mẹ khóc tang hai lần”.

Ngày 16/11/1953, nhà thơ Hữu Loan cưới vợ lần thứ 2. Năm ấy, bà Phạm Thị Nhu cũng 17 tuổi như Lê Đỗ Thị Ninh thuở nào “tóc nàng xanh xanh, ngắn chưa đầy búi”. Họ sống bên nhau gieo neo và đầm ấm đến cuối đời, có chung 10 đứa con, 6 trai 4 gái. Bà Phạm Thị Nhu cũng được Hữu Loan viết tặng bài thơ “Hoa lúa” vào năm 1955: “Em ca giữa đồng xanh bát ngát/ Anh nghe quê ta sống lại hội mùa… Xa em năm nhớ, gần em mười thương/ Còn bàn tay em, còn quê hương mãi”

                                                  
                                                     Hữu Loan và vợ-Bà Nguyễn Thị Nhu