CHỢ
3 TƯ - Tùy bút Nguyễn Bàng (Sài Gòn)
Đặng Xuân XuyếnLeave a Comment
CHỢ 3 TƯ
*
 |
|
(Tác giả Nguyễn
Bàng)
|
Chưa nhạt nắng
chiều, ông hàng xóm đã bấm chuông gọi đi dạo mát cho vơi nỗi tù túng của cả hai
người suốt ngày trong căn nhà ống chật hẹp.
Ra đến chân cầu
Him Lam, cả hai định vào khu vui chơi giải trí của khu dân cư để đi bộ quanh
cái hồ sinh thái thì thấy tấp nập người kéo nhau vào một khu lều bạt mới dựng
với 3 chữ nổi bật: Chợ 3 Tư. Vậy là Khu vui chơi giải trí đã cho thuê mặt bằng
để mở chợ cuối tuần. Bên dưới 3 chữ Chợ 3 Tư là một mảng sân xi măng đã được
giả làm vườn đào với hơn chục cây hoa bằng giấy dày đặc những cánh hoa hồng
thắm như má các cô thiếu nữ tạo cho ta một cảm giác ảo không khí Tết đang tràn
về cùng với chợ 3 Tư. Ồ, mà sao lại gọi là chợ 3 Tư nhỉ? Tôi thầm thắc
mắc trong lòng như thế nên hỏi ông hàng xóm:
- Này ông, chợ 3
Tư là chợ gì ông nhỉ?
Muốn biết nó là
chợ gì thì vào trong khắc biết. Hôm nay ta dạo chợ chơi thay vì đi bộ nhé!
Thế là hai ông
già rủ nhau bước qua mảnh sân trồng hoa đào giấy, chen chân cùng mọi người dạo
khắp các gian hàng trong chợ.
Sau chừng hơn
một tiếng đồng hồ, cả hai mái đầu bạc đều đã ướt mồ hôi, bèn đưa nhau ra khỏi
dãy nhà bạt, tìm một chiếc ghế đá bên gốc cây vỉa hè ngồi nghỉ. Ông bạn hàng xóm
hỏi:
- Thế nào, ông
đã biết chợ 3 Tư là chợ gì rồi chứ?
- Thì cũng như
ông đã thấy! Có cả hơn trăm gian gian hàng trong khu chợ chính mà mặt
hàng bày bán chủ yếu là quần áo và phụ kiện cùng mỹ phẩm rồi các vật trang trí
trong nhà mà họ ghi là home décor,… tất cả đều đồng loạt ghi là Sale SẬP GIÁ UP
TO 50%++. Khách mua, đa phần là nam nữ thanh niên, chen vai thích cánh nhau
thật sôi động. Nhưng tôi có cảm giác khu quần áo, phụ kiện này không có nhiều
lựa chọn cho khách vì các mặt hàng khá giống nhau và đây là lúc những người bán
xả hàng cuối năm.
Khu chợ thứ hai
đông vui hơn là khu ăn uống gồm rất nhiều gian hàng nhỏ, không gian rộng hơn
hẳn khu hàng chính. Ở đây có đầy đủ các món ăn luôn từ Thổ Nhĩ Kì, Malays, Thái
Lan, Hàn Quốc, Việt Nam ... Có nhiều người phải đứng ăn vì thực khách rất đông
mà lại không có nhiều bàn ghế. Chắc chúng ta muốn ăn cũng phải đứng mà ăn thôi,
ông ạ! Lúc khách ăn xong cũng không thấy ai lau dọn gì cả, chỉ khi có khách mới
vào ngồi, nhà hàng mới dọn nên khoản vệ sinh trông nhôm nhoam lắm.
Lại thấy các
biến báo chương trình buổi tối tại phiên chợ với các gameshow, bói bài
Tarrot miễn phí theo khung giờ, biểu diễn nghệ thuật đường phố với các ca khúc
sôi động rồi các dịch vụ hot và các trò giải trí đa dạng. Chắc hẳn chợ 3 Tư về
tối sẽ sôi động vui tươi gấp bội ban ngày?
- Đúng thế nhưng
xem ra chợ tối không phải là dành cho người già chúng mình vì ta sẽ không thể
chen vào được đâu. Vì vậy, biết chợ 3 Tư như hôm nay là đủ rồi, ông ạ!
- Vâng! Nhưng
tôi vẫn còn thắc mắc về cái tên Chợ 3 Tư. Nếu ông biết thì xin ông giải thích
cho tôi được biết?
Nghe tôi hỏi,
ông hàng xóm không trả lời mà hỏi lại:
- Ban nãy vào
chợ, ông có để ý tới một gian hàng ghi là “Tiệm 40 tên cướp” không?
- Tôi có thấy
tên gian hàng đó nhưng không thấy họ bày bán hàng gì?
- Họ không bán
hàng mà chỉ tặng cho khách hàng 1 đồng tiền vàng, tất nhiên là tiền vàng giả
khi khách hàng có phiếu ghi đã mua một mức tiền theo quy định. Khách hàng sẽ
đem đồng tiền vàng đó đến ban tổ chức để đổi quà tặng Cũng là một hình
thức khuyến mãi mà thôi. Nhưng cái tên Chợ 3 Tư có thể suy ra từ cái tên “Tiệm
40 tên cướp” đó.
Nghe nói thế,
đầu óc tôi đã có phần ngộ ra đôi chút. Tôi vội nói:
- Là 40 tên cướp
trong truyện Ali Baba và bốn mươi tên cướp, một trong những truyện đặc sắc nhất
trong bộ truyện Nghìn lẻ một đêm của người Ba Tư, một tập truyện dân gian đồ sộ
của nhân dân Ả Rập, có nguồn gốc lâu đời và được lưu truyền rộng rãi khắp Trung
Đông và Thế giới. Tôi đã say mê đêm ngày đọc bộ truyện này từ hồi học Tiểu học.
Riêng truyện Ali Baba và bốn mươi tên cướp thì không nhớ mình đã đọc đi đọc lại
bao nhiêu lần.
- Thì tôi cũng say mê Nghìn lẻ một đêm chả
kém gì ông. Ba Tư. Iran là một đất nước có di sản văn minh lâu đời, lưu giữ
trong lòng mình kho tàng văn hóa kỳ vĩ và vô giá, thuộc trong số những xứ sở
phong phú nhất trên Thế giới. Nơi đây cũng chính là quê hương của Lễ Tết cổ
truyền có từ hơn 3000 năm nay và cũng là đất nước của những phiên chợ Ba Tư
huyền thoại đã đi vào không ít áng văn chương, âm nhạc và hội họa.Thế ông đã
bao giờ nghe bản nhạc Phiên chợ Ba Tư chưa?
Tôi ngớ người ra
khi thấy ông hàng xóm bỗng hỏi như thế và tôi thành thật đáp:
- Tôi có nghe tên bản nhạc đó nhưng thú thật
chưa một lần được nghe nó.
- Cũng phải thôi
vì chúng ta đã phải sống mấy chục năm thời bao cấp đầy thiếu thốn, chỉ được
nghe ca nhạc trên đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam truyền vào những chiếc loa
phát thanh công cộng ở đường phố, vườn hoa hay những hộp loa nhỏ lắp đặt trên
tường nhà mình, toàn các bài hát gọi là nhạc đỏ hay nhạc cách mạng thường để cổ
vũ tinh thần chiến đấu của chiến sĩ, phục vụ kháng chiến chống Mỹ, truyền đạt
những chính sách của nhà nước, khuyến khích tình yêu lý tưởng cộng sản, lý
tưởng xã hội chủ nghĩa, tình yêu quê hương đất nước hoặc cổ vũ lao động, xây
dựng, tinh thần lạc quan, yêu đời, cống hiến cho tập thể…Trong hoàn cảnh ấy,
làm sao mà được nghe Phiên chợ Ba Tư?
Nói thế để thấy
tôi có may mắn hơn ông là từ những năm trước khi nước nhà thống nhất, tôi đã
nhiều lần được nghe bản nhạc Phiên chợ Ba Tư do chồng một cô bạn đồng nghiệp
của tôi đi du học Liên Xô đem về.
- Bản nhạc đó
hẳn là hay lắm?
- Không chỉ hay
lắm mà là một kiệt tác thế giới.
- Vậy nội dung
của nó thế nào hả ông?
- Nó mô tả lại
những chuyện kể kỳ diệu của nàng Sê-hê-ra-dát (Scheherazade) trong ‘Nghìn lẻ
một đêm’ mà chúng ta đã đọc. Bằng những âm thanh và các giai điệu nhạc tuyệt
vời, bản nhạc miêu tả chi tiết một phiên chợ Ba Tư cổ vô cùng sống động. Khởi
đầu là cảnh những người đánh lạc đà đang tới chợ rồi cảnh những kẻ ăn mày đang
cầu xin bố thí. Tiếp đến là sự xuất hiện bất ngờ của nàng công chúa xinh đẹp
khiến tất cả chợ đột ngột lắng xuống sững sờ…và rồi cảnh những người làm trò
tung hứng, những người làm trò dụ rắn trong chợ. Khi Đức vua Hồi giáo đi qua chợ,
những kẻ ăn mày lại lên tiếng cầu xin. Rồi những người đánh lạc đà tiếp tục lên
đường, tiếng xe đi xa dần, xa dần…cho đến lúc tan chợ, không gian trở nên vắng
vẻ, hoang vu trong tiếng nhạc êm buồn liu riu. Rồi, bỗng dưng nghe tiếng “xầm”
cuối cùng, đó là tiếng cổng chợ đóng lại.
- Ông nghe nhạc
mà thấy được mọi cảnh của phiên chợ Ba Tư. Sức hình dung của ông thật là tuyệt
vời - Tôi thành thật khen nhưng ông hàng xóm lại khiêm tốn nói:
- Tuyệt vời cái
gì! Lần đầu được nghe đĩa nhạc Phiên chợ Ba Tư, tôi thấy rất hay nhưng chưa
hình dung hết những cảnh sôi động của phiên chợ. Sau đó được chồng cô bạn vừa
cho nghe lại vừa thuyết minh giảng giải, tôi mới cảm nhận và hình dung ra các
cảnh đó. Từ đó càng nghe lại càng thấy sự mô tả của bản nhạc thật là kỳ diệu. Nhân
vật trung tâm của phiên chợ là nàng công chúa xinh đẹp vì thế càng lắng nghe
bản nhạc “Phiên chợ Ba Tư”, ta có thể “nhìn được” và “cảm nhận được” mình đang
đứng trước một bức vẽ một nàng công chúa xứ Ba Tư thế giới cổ tích huyền diệu.
Khi nàng công chúa đột nhiên xuất hiện, các nốt nhạc đột nhiên dịu xuống đến
nao lòng như báo hiệu sự xuất hiện của một ngôi sao sáng rồi nền nhạc chuyển
sang giai điệu nhịp nhàng, uyển chuyển miêu tả bước đi của công chúa khiến mọi
âm thanh trong chợ đang ào ạ như tiếng dòng nước chảy bỗng ngừng lại dường như
bị mê hoặc bởi sắc đẹp mê hồn của công chúa rồi mọi thứ của buổi họp chợ như
bừng tỉnh trong niềm vui hân hoan được đón nàng.
Tôi nghĩ, những
nhà tổ chức ra chợ 3 Tư hôm nay đã lấy nguồn cảm hứng từ bản nhạc Phiên chợ Ba
Tư để đặt tên cho chợ nhưng họ không viết là Chợ Ba Tư mà cách điệu chữ
Ba thành con số 3 còn chữ Tư vẫn để nguyên để đánh vào sự tò mò của người qua
lại khi nhìn thấy tên chợ.
- Họ thật lãng
mạn và giàu sáng tạo - Tôi phụ hoạ thêm lời ông hàng xóm nhưng
ông lại bảo:
- Ông khen họ
thế cũng đúng. Nhưng tôi có cảm giác cái tên ấy không ăn nhập gì với sự hoạt
động của chợ mà chỉ là một sự sính ngoại thôi. Đã là chợ Ba Tư thì phải có
không khí cổ tích diệu kỳ. Ở chợ 3 Tư này chỉ thấy các gian hàng giúp khách
hàng có thể mua được ít bộ quần áo hạ giá và tìm được mấy món nho nhỏ mà dễ
thương bông tai, vòng tay hay các vật trang trí trong nhà hoặc mấy thứ mỹ
phẩm…Chợ lại nhiều hàng ăn hơn là các gian hàng bán sản phẩm nên nó không đơn
thuần là nơi mua sắm mà xem ra là một điểm hẹn vui chơi cuối tuần cho một bộ
phận giới trẻ. Nó đúng là một sân chơi luôn rồi. Giới trẻ đến không chỉ mua sắm
mà còn ăn uống, ngồi nói chuyện với bạn bè, tụ tập chụp hình, check-in… Mấy đứa
cháu tôi bảo, nhiều người cứ tới chợ rồi ở từ sáng tới chiều chơi chứ cũng
không nhất thiết mua gì. Họ bảo, đi để có những khoảnh khắc cười thả ga bên bạn
bè.
Chúng còn khoe
chúng đã đi chơi khoảng hơn chục chợ cuối tuần như kiểu chơ 3 Tư này . Chúng kể
cho tôi nghe toàn các chợ tên Tây như: Saigon Urban Flea Market, Hello Weekend
Market, Saigon Holiday Market, BUS Station Market, The Box Market, 1Spot, The
New District, Chợ SALE, Chợ 2Days Sale Chợ Sale4Share…Toàn những cái tên
tôi nghe mà chả biết phát âm lại như thế nào cho đúng. Thế này thì người lao
động và đặc biệt bà con ở các miền quê lên thành phố chơi, có nhìn thấy chợ
cũng chẳng biết là cái chợ gì. Đúng là bệnh sính dùng tiếng nước ngoài.
- Nghe những cái
tên Tây ấy rối rắm quá - Tôi tỏ ý tán thành rồi nói thêm: Tôi rất thích
đi chơi chợ, ngày bé được theo bà hay mẹ đi chợ thì vui như đi hội; khi có vợ,
những ngày nghỉ đi chợ cùng vợ, xem người ta mua bán rồi xách làn đựng đồ cho
vợ, tôi thấy hạnh phúc lắm. Hôm nay cùng ông dạo chợ 3 Tư, chỉ nhìn thiên hạ
mua bán, vui chơi ăn uống. tôi cũng rất thích mắt. Nhưng giá như cái tên chợ
được gọi cho đơn giản mà dễ hiểu thì hay biết mấy. Chẳng hạn ở vùng quê tôi
ngày xưa, chợ làng nào thì gọi theo tên làng ấy: Chợ Noi là của người kẻ Noi,
chợ Giá là chợ của làng Giá…Tên chợ gắn liền với tên làng như thể làng sinh ra
chợ và nhắc đến chợ người ta nghĩ ngay đến làng. Vì thế, theo tôi, chợ 3 Tư này
là chợ cuối tuần tổ chức ở khu dân cư Him Lam, quận 7 thì gọi là Chợ cuối tuần
Him Lam hay Chợ cuối tuần quận 7 nghe cho dễ hiểu.
Ông hàng xóm khẽ
mỉm cười châm biếm:
- Gọi theo các
cụ ngày xưa thì An nam mít quá lấy đâu chỗ để khoe rằng ta đây biết tiếng Tây.
Riêng cái chợ 3 Tư giờ gọi theo ý ông thì còn đâu là lãng mạn và sáng tạo về
chữ nghĩa nữa?!
Nói xong ông kéo
tay tôi đứng dậy mà rằng:
- Thôi, để khỏi
nhàn đàm mệt óc, nhân tiện vừa đi chợ 3 Tư, tôi mời ông về nhà tôi cùng nhau
nghe kiệt tác âm nhạc Phiên chợ Ba Tư lấy xuống từ trang mạng để cùng
nhau được sống đúng với một phiên chợ Ba Tư Tư cổ xưa vô cùng sống động và đặc
biệt là sẽ nhìn được một nàng công chúa Ba Tư diễm huyền xinh đẹp qua những âm
thanh và các giai điệu nhạc tuyệt vời.
Mời
thư giãn với nhạc phẩm không lời: PHIÊN CHỢ BA TƯ
*
Sài Gòn, 14/ 01/ 2019
NGUYỄN
BÀNG
Địa chỉ: Thành phố Sài Gòn
Email:
bnguyen37@gmail.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét